طوفان فکری (بارش فکری) ابزاری برای حل مشکلات

یکی از ابزارهای پر کاربرد برای حل مسائل و مشکلات و یا یافتن ایده های جدید، استفاده از طوفان فکری یا بارش فکری است.

در این مطلب تصمیم داریم در خصوص این تکنیک کاربردی کمی توضیح بدهیم.

طوفان فکری یک تکنیک خلاقیت فردی یا گروهی است که در طی آن، با جمع آوری فهرستی از ایده ها که خود به خود توسط اعضا تولید می‌شود، برای رسیدن به یک جمع بندی در مورد یک مسأله تلاش می شود.

این مسئله می تواند یک مشکل سازمانی باشد و یا یک ایده که نیاز به کامل شدن و بهبود دارد.

طوفان فکری اولین توسط الکس فیکنی اسبورن در سال 1985 مطرح شد.

طوفان فکری باید در گروه های کوچک انجام پذیرد. تعداد 12 نفر حد مطلوب برای اعضاء یک جلسه طوفان فکری است. اگر تعداد اعضا زیاد شود مدیریت و راهبری سخت شده و ممکن است جلسه به حاشیه کشیده شود و نتوان نتایج مطلوب از آن به دست آورد.

در جلسات، یک نفر به عنوان رهبر گروه و یک نفر به عنوان منشی (دبیر) حضور دارند. رهبر وظیفه هدایت افراد به سمت هدف اصلی را دارد و باید تلاش کند تیم از مسیر اصلی خارج نشده و به حاشیه پردازی نپردازد.

منشی نیز وظیفه ثبت گفته ها و ایده ها را بر عهده دارد.

مراحل اجرای یک طوفان فکری را می توان شامل موارد زیر دانست:

- نوشتن قوانین طوفان فکری (در ادامه مطلب قوانین را خواهیم گفت) و اطلاع به افراد گروه.

- نوشتن و اطلاع موضوع به گروه (موضوع جلسه همان مسئله، مشکل و یا ایده ایست که می خواهیم در خصوص آن بحث کنیم. بهتر است که این موضوع زودتر به اعضا داده شود تا آن ها بر روی آن فکر کنند.

- شروع ابراز نظرها (جلسه در زمان مقرر شروع می شود و افراد تیم شروع به ابراز نظر می کنند، این ابراز نظرها می تواند توسط هر فردی بر روی کاغذ درج گردد یا اینکه به نوبت هر فردی یک ایده ارائه کند و این کار آنقدر ادامه یابد که به حجم زیادی ایده دست یابیم.)

- ثبت نظرات (حتی نظرات احمقانه) تمام ایده ها و نظرات باید ثبت گردد و هیچ کسی حق اعتراض و خرده گرفتن به نظر دیگران را ندارد.

- بررسی و ارزیابی نظرات (در مرحله آخر نظرات ارزیابی شده، نظرات کاربردی تر جدا شده و با بررسی و تجمیع ایده ها به راهکار مطلوب دست می یابیم.)

قوانین که در طوفان فکری کاربرد دارد شامل موارد زیر است، این قوانین باید به اطلاع افراد تیم برسد:

قانون 1: تمرکز بر کمیت (تعداد ایده ها هر چه بیشتر بهتر، در طوفان فکر کیفیت ایده در اولویت دوم است.)

قانون 2: اجتناب از انتقاد (هیچ کسی حق ندارد در زمان ارائه ایده ها به ایده کسی نقدی وارد کند.)

قانون 3: استقبال از ایده های غیرمعمول ( هرچه ایده ها خلاقانه تر و عجیب تر باشد بهتر است.)

قانون 4: ترکیب و بهبود ایده ها ( در انتها، با ترکیب ایده ها می توان به بهترین ایده دست یافت.)